Czy dzieci wychowujące się z niepełnosprawnym rodzeństwem są bardziej narażone na zaburzenia emocjonalne?
Nie można jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. Wszystko zależy od tego w jaki sposób rodzice poradzili sobie z niepełnosprawnością jednego z dzieci. Czy przeszli okres żałoby po utracie zdrowia dziecka, czy mają dostateczne wsparcie społeczne zarówno ze strony bliskich, jak i wsparcie systemowe w placówkach zajmujących się zdrowiem, czy oświatą dziecka. Im sytuacja jest bardziej stabilna, tym rodzice maja wewnętrzną przestrzeń na przeżywanie trudnej mieszanki emocji, jakim jest często smutek, gniew, czy niepewność połączona z nadzieją na poprawę stanu zdrowia dziecka. Im bardziej stabilna jest sytuacja emocjonalna rodziców tym rodzeństwo ma możliwość pełnego rozwoju emocjonalnego, nie obarczonego zaburzeniami.
Czy rodzice powinni angażować sprawne dziecko w pomoc przy niepełnosprawnym?
W miarę możliwości i chęci rodzeństwa… Tak jak w rodzinie z dziećmi pełnosprawnymi, nie należy dzieci nawzajem ,,obciążać” sobą, poprzez powierzanie im obowiązków ponad ich miarę. Natomiast w zakresie dostosowanym do wieku jak najbardziej. Dobrze zawsze zapytać dziecko, czy chciało by pomóc, a jeśli nie, to dlaczego. Będziemy mieć wtedy informację, czy dziecko nie jest np. zmęczone pomocą, czy chwilowo jest po prostu zajęte czym innym, czy ma poczucie, że jest jakby obok i ma poczucie, ze rodzeństwo więcej pochłania uwagi i troski.
Należy te odpowiedzi traktować jak informację zwrotną od dziecka, czego potrzebuje od rodziny i jest to bardzo dobry moment na refleksję i znajdowanie rozwiązań na lepsze i bardziej satysfakcjonujące relacje. Jak rodzic może kształtować stosunki między pełnosprawnym i niepełnosprawnym dzieckiem? Co robić by pełnosprawne dziecko nie wstydziło się swojego brata/siostry?
Dzieci zaczynają wstydzić się innością wtedy,
gdy ktoś im ją wytknie czy wyśmieje. Świat traktują z dużą dozą przyzwolenia i akceptacji, tak się dzieje np. w przedszkolach . integracyjnych. Dopóki nie zetkną się drwinami czy przykrościami ze strony rówieśników dotyczącymi rodzeństwa i wychowywane są w atmosferze miłości, nie mają tego typu problemów. Ale jeśli widzimy, że dziecko zaczyna się wstydzić niepełnosprawnego rodzeństwa, należy o tym porozmawiać. Nie namawiać ,,nie wstydź się, przecież on/ona jest chory, to nic złego”. Zbadajmy co takiego się stało, że nasze dziecko przeżywa emocje wstydu, porozmawiajmy z nauczycielem w szkole, o sytuacji która dzieje się w grupie rówieśniczej, aby nauczyciel mógł zainterweniować ze swojej strony i wesprzeć dziecko.
Jaki wpływ ma wychowanie z niepełnosprawnym rodzeństwem na relacje rówieśnicze pełnosprawnego dziecka?
Dzieci, w których rodzinie pojawił się problem niepełnosprawności, są często bardziej empatyczne i otwarte na potrzeby innych dzieci, chętne do pomocy.
Jaki wpływ wychowanie z niepełnosprawnym rodzeństwem ma na dorosłość pełnosprawnego?
Z jednej strony tak jak już mówiłam zetknięcie z chorobą często czyni ludzi bardziej wrażliwymi na innych. Bywa też, że w dorosłym życiu ludzie ci, szczególnie w obliczu starzejących się rodziców są narażeni na obciążenie związane z organizacją opieki (co nie jest oczywiście jednoznaczne z opieką) zarówno nad rodzeństwem jak i rodzicami. Znam osoby, które wychowując się z niepełnosprawnym rodzeństwem wybrały zawód związaną z opieką, pomaganiem, wsparciem jak psycholog, rehabilitant czy lekarz i daje im to bardzo wiele radości i satysfakcji .